پرسش :

در روايتي مي فرمايد صبح و شام منتظر قيام حضرت باشيد آيا اين به آن معناست كه ظهور در غير جمعه واقع مي شود يا خير توضيح دهيد؟

پاسخ :
اشاره: وجود مبارك حضرت مهدي (عج) كه ذخيره اي الهي و از اسرار حكيمانه خداوند است. غيبت و ظهور او نيز، اسرار ديگري خواهد بود. هيچ انديشمند ژرف نگري تاكنون به اين اسرار پي نبرده و از حقيقت آن آگاهي پيدا نكرده. مگر اينكه، در پي جستجوي حقيقت و الهام گرفته از طريق روايات اهل بيت ـ عليهم السلام ـ بوده تا از اين راه، مسير گم شده خود را دريابد. فلذا، آنچه را كه پرسشگر عزيز در پي دريافت پاسخ آن است اينگونه اشاره مي گردد.
1. رواياتي كه درباب ظهور حضرت مهدي (عج) رسيده مختلف اند. و به طور قطع زمان خاص را مشخص ننموده اند. در بعضي آنها جمعه و در بعضي ديگر غير آن روز ذكر شده است. و چند نمونه آن اشاره مي شود:
الف. امام صادق ـ عليه السّلام ـ فرموده است: «قائم اهل بيت ما روز جمعه قيام مي كند»[1].
ب. باز آن حضرت فرموده است: «قائم ما ـ كه درود خدا بر او باد ـ در روز عاشورا كه روز شهادت حسين بن علي ـ عليه السّلام ـ است ظهور خواهد كرد.»[2]
ج. و هم چنين از امام محمد باقر ـ عليه السّلام ـ ظهور آن حضرت در روز عاشورا، اين چنين رسيده است: «قائم ما روز شنبه كه روز عاشوراست ظهور خواهد كرد.»[3]
د. در بعضي از روايات، در عين اينكه روز جمعه در آن ذكر شده، وقت آن را بعد از نماز عشاء فرموده است: «ظهور قائم آل محمد ـ صلّي الله عليه و آله و سلّم ـ روز جمعه بعد از نماز عشاء مي باشد»[4].
و هم چنين، روز نوروز و بيست و سوم ماه رمضان نيز آمده است كه آن حضرت در آن زمان ظهور خواهد كرد.[5]
2. از طرفي ديگر، رواياتي دربارة انتظار ظهور آن حضرت در صبح و شام نيز آمده چنان كه امام صادق ـ عليه السّلام ـ فرموده است: «در صبح و شام متنظر فرج باشيد»[6] و انتظار آن را از افضل عبادات مي داند. چنانكه امام باقر ـ عليه السّلام ـ فرموده است: «بهترين عبادت انتظار ظهور و فرج آل محمد ـ صلّي الله عليه و آله و سلّم ـ است»[7].
3. و هم چنين در دعاي عهد آمده است: «بار خدايا، ما دوباره در صبح همين روز با امام خود تجديد عهد كرديم. و هر روز كه بعد از اين زندگي مي كنيم با او عهد مي كنيم...»[8].
پس، آنچه كه نمونه از روايات ذكر شد، چنين بدست مي آيد كه انتظار ظهور تنها در روز جمعه نمي باشد. بلكه در غير آن نيز انتظار ظهور خواهد بود. امّا رواياتي كه مربوط به انتظار صبح و شام آمده و يا خواندن دعاي عهد كه تجديد عهد هر روز است، اشاره به آن دارد كه ظهور حضرت در غير از جمعه نيز واقع شود. و هر روز انسان با آن حضرت تجديد بيعت كند. اگر در آن روز ظهور كرد، از اصحاب آن حضرت قرار گيرد. و از طرف ديگر، اينگونه روايات و يا خواندن دعاي عهد بيانگر وظايف منتظران است كه در هر حال بايد منتظر ظهور بوده باشند. زيرا انتظار ظهور از بهترين عبادت شمرده شده است. پس هم احتمال دارد ظهور حضرت در روز جمعه باشد و هم در غير آن، زيرا در روايات تنها جمعه نيامده است. در غير آن نيز اشاره شده است. و وظايف منتظران، آن است كه در هر حال منتظر ظهور باشند. زيرا انتظار فرج از بهترين عبادت است.
منابع جهت مطالعه:
1. مجلسي، محمد باقر، مهدي موعود، ج 2، ترجمه علي كوراني، نشر مسجد مقدس جمكران، 1380.
2. طبرسي نوري، نجم الثاقب، ج 2،
3. خادمي شيرازي، نشانه هاي ظهور.
امام علي ـ عليه السّلام ـ:
«منتظران واقعي براي امر، همانند كسي است كه در جهاد در راه خدا، آميخته با خون خود باشد»[9]

-------------------------------------------------------
[1] . شيخ صدوق، ابي جعفر محمد، خصال، ج 2، ص 394، باب 7، ح 101، مكتبه نينوا، تهران.
[2] . شيخ طوسي، ابي جعفر، كتاب غيبت، ص 150.
[3] . مجلسي، محمد باقر، بحارالانوار، ج 52، ص 285، مؤسسه الوفاء، بيروت.
[4] . همان.
[5] . معجم الاحاديث امام مهدي، ج 1، ص 453، زيرنظر علي كوراني،‌مؤسسه اسلامي، قم.
[6] . مجلسي، محمد باقر، بحارالانوار، ج 52، ص 133، مؤسسه الوفاء، بيروت، و مكيال المكارم، ج 2، ص 157، امام صادق ـ عليه السّلام ـ: شب و روز چشم به راه مولايت باشد.
[7] . شيخ صدوق، ابي جعفر محمد، كمال الدين، ص 125، انتشارات مكتبه الصدوق، 1390 ق.
[8] . قمي، شيخ عباس، مفتاح الجنان، دعاي عهد.
[9] . «شيخ صدوق، كمال الدين، ج 2، ص 645، مكتبه الصدوق، تهران.»
( اندیشه قم )